Samenvatting.
Het boek begint ermee dat Marchenstad Lilliput wordt verwoest door tractoren van de Duitse boeren uit de omgeving. Het is een dorp waarin de dwergen hun optredens verzorgden, maar de nazi’s hebben een jaar geleden de dwergen verboden om nog langer voorstellingen te geven. Lemmy gaat met zijn partner Rosa naar een hotelletje, waar ze door Frau Moncau hartelijk worden ontvangen.
Vaak gaan we terug in de tijd, zoals in hoofdstuk 2, Lemmy wordt in de eerste jaren weggehouden van “de grote wereld.” Hij moet altijd op tijd binnen zijn. Maar op een dag komt hij er achter dat hij in een bordkartonnen wereldje leeft. Alle 300 inwoners van het dwergstadje treden in feite dagelijks op in een pretpark
In het derde hoofdstuk heeft Frau Moncau een krantenadvertentie uitgeknipt, waarin dwergen worden gezocht om in Groot-Brittannie rond te trekken met een gezelschap. Rosa wil graag dat Lemmy aan de auditie hiervoor meedoet, maar die vindt het zo langzamerhand welletjes geweest om altijd maar de pias uit te hangen. Klein zijn is geen kunst, vindt hij. Die avond heeft hij een tafel besteld bij een restaurant om zijn zeven jaar durende relatie met Rosa te vieren. Maar omdat de ober een denigrerende opmerking plaatst (“Eet je straks wel je bordje leeg?”) staat Lemmy op en verlaat het restaurant. Later als hij in bed ligt, komt de herinnering aan zijn vader bij hem op. Die werd bij zijn dwergact altijd door zogenaamde stoere mannen opgetild en hij schaamde zich daar niet voor. Op een avond was het dwergtillen “dwergwerpen” geworden en Lemmy’s vader was door een dronken zeeman door het dak van de accommodatie gegooid.
Hoofdstuk vier geeft een terugblik naar Lemmy’s jeugd. De kleine Lemmy vermaakt zich uitstekend in Lilliputia. De “grote wereld” komt binnen zijn eigen kleine wereld. Hij ziet hoe de grote mensen met elkaar omgaan en hij leert de effecten van seksualiteit kennen. Dan leert hij de striptease danseres Miss Mazeppa kennen.
Ondertussen leren Lemmy en Rosa hard voor hun auditie. Ze moeten de mensen aan het lachen zien te krijgen en Lemmy is zich van die tragiek van zijn leven het meest bewust. Lemmy wil eigenlijk niet meer de komiek zijn, maar gewoon geaccepteerd worden. Als ze die avond in bed liggen, vraagt Rosa aan Lemmy haar de kans te geven om de oorlog te ontvluchten door de auditie te overwinnen.
Hoofdstuk 6 geeft weer een terugblik naar zijn jeugd. Op een avond is er in het dwergstadje brand, de moeder van Lemmy overleeft de brand niet.
Zijn oma (die een normaal postuur heeft) blijkt niet ver weg te wonen en hij wordt door haar een poosje opgevoed. Ze is best hard voor hem, omdat ze vindt dat hij zich moet wapenen tegen de grote mensen. Hij besluit na verloop van tijd bij een schildersbedrijf te gaan werken. Wanneer hij terugkeert, zit de “circusdirecteur Gumpertz “ bij zijn grootmoeder thuis en die biedt hem aan om met een rondtrekkend dwergstadje mee te gaan. Lemmy neemt de uitnodiging aan.
In het volgende hoofdstuk heeft Lemmy zich aangemeld bij de medische universiteit (faculteit van erfelijke biologie) om zich te laten onderzoeken.
Hoofdstuk 8 is weer een flashback. In dit hoofdstuk wordt verteld hoe Lemmy zijn eerste seksuele ervaringen heeft met Miss Mazeppa. Lemmy leert daarna het dwergvrouwtje Rosa kennen. Vlak voordat ze naar Europa vertrekken, wil Lemmy met Rosa trouwen. En dat gebeurt dan ook.
In het laatste hoofdstuk keren we weer in het “NU” terug. Frau Moncau wil Rosa en Lemmy steunen bij de auditie; ze geeft ook wat spaarcenten aan Lemmy, maar die wil ze eigenlijk niet aannemen. Ze doen natuurlijk mee aan de auditie en ze vallen echt wel positief op met hun act. Het gezelschap wil die avond nog vanuit Hamburg naar Engeland vertrekken. Rosa is heel erg blij, Lemmy lijkt heel wat minder enthousiast.
Ook krijg je een flashback waarin Lemmy met Miss Mazeppa praat. “Het is misschien erg om je gebruikt te voelen, maar het is nog erger je ongebruikt te voelen”, zegt ze een keer vlak voordat ze de mannen als danseres opnieuw gaat behagen.
Om vijf uur moeten Rosa en Lemmy bij de afgesproken plaats staan. Ze mogen een koffer meenemen: die is snel gepakt en ze gaan samen op weg. Rosa smeekt hem haar de kans toch te gunnen. Bij het punt waar ze worden opgehaald, zet Lemmy Rosa in de bus en vertelt haar dat hij zelf liever gaat lopen naar de boot. Er is immers tijd genoeg. Rosa vertrekt met de bus. Lemmy loopt door de stad en bedenkt zo dat hij de wereld best kan vermaken. En haast zich naar de liefde van zijn leven, om samen met haar er het beste van te maken.
a) Wat is volgens jou het belangrijkste probleem waarmee de hoofdpersoon te maken krijgt?
Lemmy is duidelijk de hoofdpersoon van dit verhaal. Hij kampt met het probleem dat hij niet wil zijn, wat de wereld wil dat hij is. Hij wil niet alleen voor het vermaak van de “grote” mens zorgen. Hij wil een eigen leventje kunnen leiden en doen waar hij gelukkig van wordt. Hij is getrouwd met Rosa, die het blijkbaar niet zo erg vindt als hij om mensen te vermaken. Rosa wil zelfs als ze er vanaf zijn, toch weer zelf auditie doen voor een lilliputteroptreden. Ze smeekt Lemmy hier aan mee te doen. Hij doet dit, tegen zijn zin, maar doet het wel alleen voor Rosa, hij wil haar niet teleurstellen.
Lemmy groeit op in een dwergenstadje, waar zijn ouders jarenlang optreden. Het lukt hen jaren om Lemmy niet te laten zien, hoe en wat zijn wereld eigenlijk in elkaar zit. Als Lemmy hier toch, per toeval, achter komt, is hij best boos. Hij weet dat zijn ouders hebben gelogen en dat is niet makkelijk voor hem. Maar na een tijdje is hij toch blij met z’n ontdekking, hij integreert hierdoor in de maatschappij zoals die buiten zijn stadje gaat. Hij ziet dat mensen elkaar lief etc.
Maar toch zit hij nog met zijn probleem. Hij wil maar niet accepteren dat zij, als kleine mensen, de grote mensen moeten vermaken, door zich dom en grappig voor te doen. Hij vindt het vernederend en kleinerend. En dat is het ook! Ze worden daar letterlijk vastgehouden en gedwongen op te treden. Lemmy wil dit absoluut niet en verzet zich er mentaal enorm tegen. Zijn enige motivatie om nog door te gaan, is Rosa. Zij moedigt hem aan, maar bereikt hem alleen maar met haar liefde. Verder kan zij niet veel voor Lemmy betekenen. Zonder haar liefde was hij allang gestopt.
Hij heeft vanuit zijn opvoeding van zijn ouders meegekregen dat `dwergen` in de maatschappij (van toen) niet normaal kunnen functioneren. Maar hij wil bewijzen dat het tegenovergestelde waar is, maar krijgt hiervoor niet de kans.
b) Hoe gaat die persoon met dit probleem om? Licht toe aan de hand van drie concrete situaties.
1. Lemmy weet dat hij er niet onderuit kan komen, maar wil dit wel heel graag. Hij krijgt van een aantal mensen ook adviezen toegefluisterd die hij kan opvolgen om zijn leven dragelijker te maken. Op blz 21 t/m 23 is zo’n situatie beschreven. Hierin laat Lemmy zien hoe hij zijn publiek vermaakt. Door ze eerst te benaderen, ze schamen zich dan dat ze zo naar hem kijken, dan doet hij een paar kleine kunstjes om de eerste spanning te verbreken, dan doet hij zolang niets dan de spanning stijgt, en dan is het de kunst nét zo lang die spanning te behouden, dat mensen niet boos worden, maar de ontlading van het lachen precies op het goede moment komt. Dat is de kunst. Zo heeft hij zijn pleziertje eerder dan zij. Hij geniet ervan dat mensen zich niet op hun gemak voelen met hem in de buurt, dat is zijn macht. En daarna geeft hij ze waar ze om vragen, om er vanaf te zijn. Om niet meer afhankelijk te zijn van zijn publiek. Maar zelf verder te kunnen gaan.
“Van zuur krijg je azijn, maar zoet vindt iedereen je lekker.” Dat heeft Lemmy algauw door. Zo verwikkelt hij zijn eigen gevoel en beleving met het vermaken, en komt hij zijn tijd redelijk door.
2.De tweede situatie speelt zich af op het biologisch instituut (blz. 62-63) waar Lemmy zich leent voor onderzoek over kleine mensen. Hij drinkt op een gegeven moment met de arts een glas oude madera, als zij daarna het anatomisch kabinet passeren, ziet Lemmy twee skeletten van dwergen, ze zijn verlevendig neergezet. Lemmy vraagt dan: “waarom is dat toch, dat iedereen ons altijd maar geanimeerd wil zien? Liever niet zoals we zijn, maar alsof wij uit uw fantasie komen.” De arts antwoordt daarop:”Ach, uw werkelijkheid kunnen wij ons toch niet voorstellen, niet echt. Alleen door haar te verluchtigen kunnen we er nog enigszins mee omgaan.”
Hieruit blijkt wel weer dat Lemmy heel graag wil begrijpen waarom iedereen de lilliputters altijd maar zo uitlacht. Hij vraagt het aan een arts met nazi-gedachten. Dat is niet slim, maar waarschijnlijk heeft hij dat niet eens door. Hij is zo bezig met zijn eigen gedachten. De arts verwoordt wel goed hoe de mensen er toen over dachten. Ze deden niet eens de moeite het leven van de iets andere mens te begrijpen, maar probeerde deze door een verluchtiging simpeler te maken, zodat ze er niet veel last van hadden en toch “moeite” hadden gedaan.
3.De derde en laatste situatie is als Lemmy zijn tas inpakt om met de oude directeur mee te gaan en hierbij zijn oma weer verlaat. Zij prent hem goed in dat je het leven moet maken zoals jij het wil, zoals ze al eerder had gezegd:”als een pak niet past, vermaak je het. Je hakt je hand toch niet af als het pak te groot is? Zo is het ook met het leven, past het leven je niet? Dan vermaak je ‘m.” De oma is één van de weinigen die Lemmy snapt. Maar of ze dat ook doorheeft. Ze helpt Lemmy er wel mee. Hij ziet nu in dat zijn leven niet helemaal hoeft te zijn als dat hem wordt voorgeschoteld. Maar dat hij het best een beetje op zijn manier kan “vermaken”. Dat ook hij het leven een beetje in eigen hand heeft. hij doet er alleen niet veel mee. Dat vind ik wel jammer. Hij denkt wel allemaal dingen en heeft grootste ideeën, maar uiteindelijk doet hij er niets mee. Hij prent deze gebeurtenis, dit gesprek met zijn oma, goed in zijn gedachten. Hij houdt deze gedachte altijd op de achtergrond. Het verandert zijn kijk op het leven wel.
c) Noem twee eigenschappen of karaktertrekken van deze hoofdpersoon die hem daarbij helpen of juist tegenwerken. Licht je antwoord toe.
Lemmy houdt teveel van Rosa om zijn dromen te verwezenlijken. Hij kan niet goed kiezen voor zichzelf en dat vindt ‘ie zelf ook erg jammer. Hij heeft teveel lief, om zijn lot in eigen handen te nemen. Ook daarvoor had hij zijn ouders en zijn oma teveel lief om hen te “teleurstellen”. Ik denk dat als hij gewoon initiatief had getoond en zijn eigen gang was gegaan, mensen meer respect voor hem hadden gehad. Zijn eigen wil is niet sterk genoeg om zichzelf ervan te kunnen overtuigen dat het ook anders kan en dat ‘ie dat ook moet doen. En daar baalt hij zelf ook van. Maar doet er niks aan. Ik denk dat hij ook niet veel zelfmotivatie heeft. hij kan zichzelf niet stimuleren wél te gaan. Hij heeft daar echt iemand anders voor nodig. Maar niemand geeft hem dat extra zetje in zijn rug.
Hij is ook erg lief. Als je leest hoeveel hij van Rosa houdt, is dat zeer ontroerend. Hij geniet zo overdadig van haar elke minuut, dat hij helemaal vergeet dat er ook nog een leven naast hen is. Hij houdt echt zielsveel van haar. Zij is zijn beste maatje, kan hem altijd opbeuren, overhalen tot dingen (bijv. de auditie), lief hebben als geen ander etc. Zij is zijn alles. Hij kan echt helemaal voor iemand gaan. Dat is best knap, hij is ook best bang dat ‘ie het zomaar opeens kwijt kan zijn. Hij is bang te verliezen wat hij nog heeft. Bang te verliezen wat het meest lief heeft. Zijn enige houvast. Hij is dus ook best bang en voorzichtig met wat en hoe hij iets doet. Iets te voorzichtig kun je wel zeggen.
d) Noteer twee situaties waarin volgens jou de hoofdpersoon beter anders had kunnen handelen en geef aan wat daarvan mogelijkerwijs de consequenties geweest zouden zijn.
1.Ik denk dat hij Rosa best had kunnen overhalen de auditie niet te doen en dus geen baan hadden kunnen krijgen. Hij had haar best over kunnen halen te proberen in de “grote” wereld een nieuw leven op te bouwen, zonder al die vernederingen van bezienswaardigheid te spelen. Ik denk dat als hij redelijk was geweest en rustig hij Rosa best had kunnen overhalen. Ze lijkt mij geen bekrompen persoon die niets wil horen, dus dat had hij best kunnen doen. En dan waren er twee consequenties mogelijk geweest; Rosa had geweigerd, zoals ze in het boek doet als Lemmy een paar kleine argumenten aandraagt, of ze waren echt de wereld ingetrokken en daar hadden ze dan ook twee kansen gehad, of ze waren gelukkiger nu ze vrijer waren, of ze werden alsnog constant vernederd en hadden geen aansluiting kunnen vinden. Dat waren de consequenties geweest. Ikzelf zou toch die gok hebben gewaagd om de “grote” wereld in te gaan, omdat je altijd nog terug kan gaan en dan een auditie doen. Maar ik heb misschien wel meer een eigen willetje als Lemmy. Hij wil Rosa niet kwetsen en volgt haar daarom maar klakkeloos (met alleen wat tegenspraak, maar dan vooral in zijn gedachten).
2.Als Lemmy bij het schildersbedrijf gaat werken, had hij daar ook kunnen blijven en niet terug kunnen gaan naar een rondtrekkend dwergstadje. Hij had toen al gewoon op moeten staan en zeggen: “ik blijf hier.” Ik denk dat hij hier sowieso meer respect voor had gekregen van z’n oma. Nu volgt ‘ie maar gewoon wat hij gewend was en begint dus nooit helemaal opnieuw. Dit was zijn kans geweest! En het schildersbedrijf was blij met hem, dus ik zag niet in waarom hij daar niet gewoon bleef..
e) Wie van de andere personen had hem kunnen helpen? Motiveer je keuze van deze personen en leg uit op welke wijze deze hem hadden kunnen helpen bij zijn problemen.
Rosa en oma hadden Lemmy kunnen verlossen of hem in ieder geval kunnen helpen.
Oma: Zij had hem nooit meer mee terug moeten geven met de directeur, maar hem bij zich moeten houden. Zoveel last had ze niet van hem, zo had ze ook gezelschap en zo maakte ze Lemmy ook gelukkiger door hem op te nemen in de “grote” wereld. Ik vind dat zij best wat meer moeite had mogen doen. Lemmy was zeker niet ongelukkig daar en in het schildersbedrijf was hij dat ook niet. Hij had werk en kon meer dingen doen. Hij integreerde daar beter in de maatschappij en hoefde geen kunstjes op te voeren.
Rosa: zij had veel meer begrip op kunnen brengen. Ze wist al voordat ze een relatie kregen, dat Lemmy zo dacht over de dingen. Toen had ze er stokje voor kunnen steken, maar een relatie beginnen die niet eens een beetje hetzelfde beeld van de wereld en jullie leven als jijzelf, is niet verstandig. Ze had dus in mijn ogen wel meer begrip kunnen tonen. Hem meer kunnen supporten en proberen een oplossing te kunnen zoeken. Ze kijkt voornamelijk naar zichzelf. Maar eigenlijk kun je haar dit ook weer niet kwalijk nemen, omdat Lemmy het al die tijd heeft toegelaten. Ze weet dus stiekem niet beter als dat Lemmy haar volgt en steunt in háár ideeën.
Bespreek je leerervaring d.w.z. in hoeverre heeft dit boek jouw kijk op jezelf, de ander(en) en/of de maatschappij bevestigd, verrijkt of veranderd? Licht je antwoord toe.
Ik ben me er (alweer) meer bewust van geworden dat mensen die, in welk opzicht dan ook, anders zijn dan de “normale” mens, dus niet altijd worden geaccepteerd in de maatschappij. Maar dat ze gewoon bikkelhard moeten vechten voor een klein plekje in onze samenleving. Nu hebben we het in dit boek wel over de periode nét voordat de Tweede Wereldoorlog begon en het speelt zich grotendeels af in Nazi Duitsland. Dus toen was het ook allemaal anders. De Nazi´s wilden het ras zuiveren en alle mensen die daar vanaf weken, werden onderzocht (net als Lemmy) en buitengesloten.
Ik vind het schokkend te lezen dat mensen serieus van ver kwamen om een dwergstadje te bekijken. Belachelijk! Zagen zij dan niet in dat dat ook maar gewoon mensen waren, met gevoel en verstand? Ik zou me constant vernederd voelen en bekeken. Zij bleken er niet heel veel moeite mee te hebben en dat is misschien ook wel waarom het zo opbloeide als een hype. De “dwergen” doen er niets aan. Zoiets zou tegenwoordig niet meer gebeuren. Dan zouden er stakingen of opstanden komen. We staan nu meer open voor “anders” zijn en doen niet meer zo opstandig en bekrompen. Toch is het nog steeds dat als de meeste onder ons een lilliputter zien lopen, ze dan toch, haast onbewust, een beetje lachen. Je kijkt toch even iets langer, ze zien er nu eenmaal iets anders dan de ‘normale’ mens. Net als er iemand in een rolstoel zit, ook al zijn we daar nu onderhand wel aan gewend, nog steeds kijken we op of om en voelen we ons beschaamd als we worden betrapt op kijken. We voelen dan een soort ‘medelijden’. “Ah, wat zielig hé, zo’n meisje in zo’n rolstoel..” Achter de rug om. Na dit boek te hebben gelezen, denk je toch even na over hoe die mensen zich voelen als ze zo worden bekeken. Niet fijn, dat blijkt wel. Die mensen voelen zich vaak niet de hele tijd zielig. Zij proberen iets te maken met de dingen die ze wél hebben en kunnen. En zeg nou zelf, lilliputters kunnen tegenwoordig prima functioneren in onze samenleving! Aangepaste huizen, ze kunnen een baan krijgen, er zijn verschillende kleine acteurs. Deze situatie is bijna niet meer te vergelijken met de beschreven situatie in het boek. Nu zou dat dwergenstadje verboden worden. Nu hebben we respect voor mensen die ‘anders’ zijn.
Ik zou me echt vreselijk hebben gevoeld als ik Lemmy was. Ik ben het helemaal eens met zijn gedachten en gevoelens. Het is ook alles behalve leuk als je de hele tijd wordt bekeken. Dat mensen betalen om je te zien. Dat je de hele dag kunstjes moet doen en dat je hét amusement van de grotere mens bent geworden. Ik had het niet gekund. Petje af hoor, voor de mensen die dat toen wel konden! En zich er door dik en dun doorheen hebben gevochten.
Bespreek je mening over het boek d.w.z. leg duidelijk beargumenteerd of en hoe de schrijver er in geslaagd is om jou te boeien.
Ik heb het boekje in één keer uitgelezen. Nou is dat niet echt een kunst het bedraagt maar 90 bladzijden, maar als ik het echt geen leuk verhaal had gevonden, was me dat niet eens gelukt. Ik heb recensies gelezen van een aantal kranten nadat ik het boekje zelf had gelezen. Zij waren voornamelijk negatief, terwijl mijn eerste reactie wel positief was. Ik vind dat hij goed en wel redelijk boeiend schrijft. Soms is het wat langdradig, maar ik vond dat niet zo storend. Het verhaal werd langdradig doordat je wel erg veel flashbacks kreeg uit het verleden van Lemmy en hij wel erg doormijmerde over hoe hij het liever zou willen, maar ondertussen geen actie ondernam. Dat was soms wel even saai en frustrerend, want soms had ik zin het boek in te stappen en hem dan dat extra zetje in de rug te geven. Maar voor de rest was het goed te lezen.
Je leest niet vaak een boek vanuit het perspectief van een lilliputter, dat is al vrij uniek, en als je er dan al één vindt, die niet heel historisch is geschreven, is die niet uit die tijd die hierin wordt beschreven. Ik vind het boeiend om te lezen hoe het er vroeger aan toe ging. Ik heb vergelijkingsmateriaal, mijn leven en mijn kijk op de maatschappij van het heden. Nu is alles zo anders en kan ik me het bijna niet meer voorstellen dat mensen zo denken en handelen met dat soort mensen, althans in Nederland. Amerika is weer een heel ander verhaal. Daar kan alles nog, heb ik wel eens het idee. Belachelijk hoe ze daar soms met hun medeburgers omgaan. Daar is respect een vrij zeldzaam begrip, ook houdt de regering vol van niet. Ik zou er niet eens om versteld staan als er nog steeds van dat soort dingen, als de dwergenstadjes, bestaan. Maar als je het alleen vanuit het perspectief bekijkt van ons, woonachtig in Europa, is het uit den boze.
Ook is het interessant om eens vanuit een niet zo´n historisch oogpunt een arts met nazi-gedachten te zien handelen. Eigenlijk blijft hij vrij vriendelijk en aardig, zo waren ze vast niet allemaal, maar je ziet dan wel dat niet iedereen hetzelfde was. Dat sommige, zoals de arts die Lemmy onderzoekt, wél verder nadachten dan wat hen werd voorgeschoteld.
Al met al vond ik het een best leuk boek. Ik ben er nu wel benieuwd naar hoe het Lemmy en Rosa vergaat, maar een open einde is nooit erg. Het geeft mij zo ook de gelegenheid een eigen einde te verzinnen, waarin Lemmy wel sterker wordt en wel zijn eigen gang gaat. Of dat de maatschappij nog in hun leven veranderd en dat ze alsnog de droom van Lemmy kunnen naleven, een normaal leven hebben. Ik denk dat als Japin het boek nog verder had uitgewerkt, het best een goede roman had kunnen worden. Het lijkt soms wat afgerafeld omdat het zo perse in 100 bladzijden moet passen. Jammer. Had wel meer willen lezen over Lemmy, Rosa en de andere lilliputters uit die tijd.