Samenvatting.
Het boek gaat over een beeldhouwer, Erik, uit Amsterdam en over zijn relatie met zijn vrouw Olga. Olga heeft hem verlaten en hij beschrijft korte hoogtepunten uit zijn relatie met Olga. Pas op tweederde van het boek horen we wat er gebeurd is. De hoofdstukken daarvoor zijn steeds beschreven momenten van toen alles nog goed ging of momenten van nadat ze hem heeft verlaten. Zo wordt er een zekere spanning opgebouwd naar het moment waarop verklaard wordt hoe ze uit elkaar zijn gegaan. Die eerste hoofdstukken zijn eigenlijk een grote kreet ‘ik ben zo eenzaam’.
Vervolgens begint het bij het begin dat hij haar al liftend leert kennen. Ze worden verliefd, maar ze krijgen een auto-ongeluk. Een paar maanden later zien ze elkaar weer en van af toen was de liefde een feit en trekt ze bij hem in. We zien steeds hoe gelukkig hij is geweest met Olga. Het is een liefde die heel intens beleefd is. Seks speelt daarbij een belangrijke rol. Soms heb je het idee dat ze de hele dag naakt liepen en elk moment aangrepen om ‘het’ weer te doen. Uit de fragmenten na het keerpunt blijkt dat alle andere vrouwen niet dat voor hem betekenen als wat Olga voor hem was geweest. Ondanks dat het er dan flink aan toe was gegaan, vooral op seksueel gebied.
Olga was voor hem alles. Allerlei kleine details worden er van haar beschreven. Ze zorgt voor inkomsten, hoe klein ze ook zijn. Ze houdt van dieren, maar niet van kinderen. Dit blijkt ook uit twee beelden die hij gedurende deze periode maakt. Het eerste is een moeder met kind, waarvan de wethouder zegt: “het lijkt wel of ze angst heeft voor het kind.” Het andere beeld is een vrouw met een kat op haar arm, waarvan men opmerkt: “Het lijkt wel of het haar kind is.” In beide gevallen heeft Olga uren lang model gestaan. Van het schaarse geld gingen ze regelmatig naar jazzconcerten, ten koste van vlees bij het eten. Ook de vakanties waren heel sober: een tentje op Ameland, waar de liefde ook weer heel intens beleefd werd.
De angst van Olga voor zwangerschap kwam door haar moeder, die een borstamputatie had moeten ondergaan. Tegen Olga zei ze vroeger dat Olga haar borst leeggezogen had. Een andere angst van Olga was kanker.
Het grote keerpunt in de relatie wordt volgens hem geregisseerd door Olga’s moeder, waarvoor hij altijd al beneden de stand was geweest. Na de dood van Olga’s vader is haar moeder constant aan het stoken. Ze zegt dat andere vriendinnen van Olga het beter hebben. Uiteindelijk blijkt Olga niet ongevoelig voor de materiele tekortkoming.
Een zakendiner is het breekpunt. Olga zit te flirten met een zakenrelatie, tot genoegen van haar moeder, maar tot ontzetting van hem. Hij wordt er misselijk van en geeft midden aan tafel over. Op de terugweg van de toilet slaat hij uit woede Olga een blauw oog. Olga neemt dit niet en trekt bij haar moeder in. Uiteindelijk volgt een scheiding. Olga hertrouwt nog twee keer, maar wordt niet echt gelukkig.
Het boek eindigt met het ontstaan van een tumor bij Olga. Haar haar valt uit en ze wordt vergeetachtig en opvliegerig, dit alles door de medicijnen. Van af dat moment bezoekt hij haar iedere dag. Hij koopt een pruik voor haar en ook Turks fruit, het laatste en het enige snoep dat ze nog kon eten. Na vele bezoeken sterft ze, met de pruik stevig tegen zich aangedrukt.
Mooi einde.
a) Karakterschets van het hoofdpersonage voor wie ik het meest bewondering had.
Ik heb het meest bewondering voor Erik. Hij vertelt het hele verhaal en doet dit met zo’n overgave dat je de passie voor Olga kunt voelen. Het straalt echt van het boek af. Dit verhaal draait om de liefde maar ook veel verdriet. Hij was zo verliefd en hield zoveel van Olga dat hij ook intens verdriet had toen zij hem verliet. Hij sloeg alles in het atelier kort en klein en komt dagen zijn bed niet uit. Vanaf dat moment heeft hij nooit meer ‘echt’ van een vrouw gehouden. Olga bleef voor altijd bij hem in zijn gedachte. Steeds als hij een meisje ontmoette, wat geregeld voorkwam, vergeleek hij de meisjes met Olga. Maar geen enkel meisje was wat hij wilde. Alles deed hem denken aan Olga. In het verhaal is de scheiding van de liefde tussen hem en Olga het begin van de lichamelijke aftakeling van Olga. Het hele boek zit vol grote en kleine doodsverhalen. De kleine verhalen gaan vaak over stervende dieren en verwijzen naar het grote liefdesdrama. Je bent zo intens aanwezig in het verhaal. Maakt niet wanneer het fragment zich afspeelt. Hij blijft wel erg lang hangen aan Olga. Maar het is ook moeilijk iemand los te laten na zo’n lange relatie. Hij leefde echt voor haar, zij was zijn alles. En als ze hem dan verlaat voor een persoon, waarvan hij altijd dacht dat ze het er wel over eens waren dat dat soort mensen niet leuk waren, is dat ook erg moeilijk te verwerken voor hem. Zij doet er heel laks over en laat hem echt van de één op andere dag vallen. Ook al heeft hij haar geslagen, ze kent hem zo goed dat ze ook wel moet weten dat dat niet de bedoeling was en dat hij haar nooit pijn zou willen doen. Maar het lijkt wel alsof ze het gebruikt als excuus om hem te kunnen verlaten. Alsof ze anders niet zou durven. Maar ik denk dat haar moeder hiervoor heeft gezorgd. Ik vind dat hij toch wel redelijk kalm blijft onder de situatie. Hij gaat haar niet uitzonderlijk lopen stalken of zoiets dergelijks. Hij blijft van haar houden en open voor haar staan. Zij hoeft maar langs te komen of te bellen en dan maakt hij tijd voor haar. Terwijl de andere mannen die ze na hem heeft, allemaal saai zijn en ze nooit lang bij hen blijft. Ik denk dat ze toch een vorm van bindingsangst had. Mede ingepraat door haar moeder. Omdat de moeder zelf nooit echt gelukkig was met de vader. En dat haar dochter ook automatisch niet gunt. Heel gemeen. Ik denk dat ik echt heel erg boos zou zijn geworden op die moeder en haar toch had geprobeerd zover te krijgen op te biechten dat ze een heks was en Olga van alles inpraatte. Dat ze zo erg zat te stoken en listige manieren om Olga terug te krijgen, zat uit te testen.
b) Twee situaties/gebeurtenissen waaruit de bewondering/waardering voortkomt.
De eerste situatie die ik zal beschrijven is als ze samen naar een diner gaan. Olga zit hierbij openlijk te flirten met één van de zakenrelaties van haar moeder. Erik wordt letterlijk gek van ontzetting. Hij is zo boos op de moeder van Olga, omdat hij inziet dat zij dit alles opzettelijk heeft opgezet. En dat het vast ook haar idee was dat Olga hem mee zou vragen, zodat hij kon zien dat ze veel beter kon krijgen dan hij. Ik vind dat hij zich nog best inhoudt. Ik zou echt heel boos zijn geworden, omdat ze wel erg ver gaat. Maar het lijkt wel alsof hij in die situatie doet wat hij denkt dat goed is en dan weggaat. Ook al lukt het niet helemaal wat hij wil doen. Hij slaat Olga in plaats van de man met wie ze zo loopt te flirten. De moeder gebruikt dit natuurlijk weer als tegenargument tegen Olga, dat hij wel bedoelde haar pijn te doen en niet die man.
De tweede situatie is als de moeder Erik belt, om te vertellen dat Olga kanker heeft. en al verschillende keren naar hem gevraagd heeft, of hij een paar keer langs wil komen. Hij gaat bij haar langs. En wat hij daar allemaal voor haar doet, is zo mooi om te lezen. Hij vertelt haar dingen, als ze bijna blind is vertelt hij haar hoe het er buiten uitziet, hij koopt een pruik voor haar (een rode, net als haar haar), totdat ze dood gaat, komt hij er een paar keer per week een paar uur. Hij gaat nooit eerder weg, praat met haar en luistert naar haar verhalen. Ze gaat steeds verder achteruit. Hij ziet dat en het doet hem veel pijn. Maar hij blijft komen en liefdevol voor haar zorgen. Echt heel ontroerend om te lezen.
c) Duidelijke karakterschets van personage waar ik een `hekel` aan had of kritiek op heb.
De moeder. Duidelijk. Zij was echt een sekreet die alles voor haar dochter wilde verpesten. Wat eigenlijk nergens op sloeg. Zij was zelf niet gelukkig en in plaats van dat ze daar dan iets aan ging doen, ging ze het geluk van haar dochter onder druk zetten en enorm lopen stoken. Ze had steeds haar eigen listige maniertjes om Olga weer voor zich te winnen. Eerst had ze haar super bang gemaakt voor kanker, door te zeggen dat ze borstkanker had gekregen omdat Olga haar borst had leeggezogen als baby zijnde. Hierdoor wil Olga geen kinderen. Later krijg ze daar ook allerlei problemen mee. Maar ook haar lijf gaat het tegen werken.
Wat Erik ook steeds zegt: “elke keer als Olga met haar moeder heeft gesproken, heeft dat sekreet weer gif in haar gespoten.” En zo zie ik het ook. Die moeder is echt niet goed bij haar hoofd. Ze gaat veel te ver in wat ze doet en hoe ze iets brengt. Moeders zijn toch juist blij als hun kinderen gelukkig worden? En buiten dat, vind ik dat ze zich echt niet zo moet bemoeien met het huwelijk van haar dochter. Eerst dat ik nog dat ze het uit liefde voor Olga deed. Misschien is dat ook wel zo. Het was gewoon nooit goed genoeg voor Olga. Hij gaf haar de liefde die ze nodig had en al die jaren had moeten missen van haar moeder, de andere twee mannen waren zakelijk en rijk en konden haar op materieel gebied alles geven wat ze wilde. Maar geen van beide was goed genoeg voor Olga. Ze wordt van geen van beide gelukkig. Maar bij Erik was ze toch wel het gelukkigst. Maar vanaf het moment dat ze meer contact krijgt met haar moeder (na de dood van haar vader) gaat het mis tussen hen. De moeder vertelt expres, en met extra veel overgave alsof het de belangrijkste zaak van de wereld is, dat een oude vriendin van Olga met haar man op wintersport is geweest en haar alles geeft wat ze maar wil. Olga schrikt hiervan, ze denkt dat iedereen dat doet en dat zij dat als enige moet missen. Ik dacht wel dat Olga zo sterk zou zijn hiertegen te vechten en genoegen te nemen waar ze al een lange tijd gelukkig mee was, maar dat doet ze niet.
Al met al ergerde ik me heel erg aan de moeder van Olga en was ik heel blij dat mijn moeder zoiets nooit zou doen. Maar dat het dus wel degelijk voorkomt. Dat ouders niet blij kunnen zijn voor hun kind, de vader was wel blij voor haar maar die ging al vroeg dood. Dat is best erg, vooral voor het kind. Je groeit ermee op en denkt dat het allemaal normaal is. Ik denk dat Olga diep van binnen wel wist dat ze kanker had en dat ze daarom geen kinderen wilde. Ze wilde niet dat die kinderen hetzelfde zou overkomen als haar. Ze had er echt een trauma van.
d) Twee concrete situaties/gebeurtenissen waaruit die “afkeer”/hekel voortkomt.
De eerste situatie is als ze net het ongeluk hebben gehad. Helemaal in het begin. Ze hebben elkaar net leren kennen, zij had hem als lifter meegenomen. Ze hadden een ongeluk gekregen en Olga had verwondingen opgelopen. Erik mag haar niet eens bellen. Zij wordt helemaal ondergedompeld in :”die jongen is slecht voor je, begin er maar niet aan.” Uiteindelijk zien ze elkaar toch. Ik vond dat wel een mooi voorbeeld van dat liefde van alles kan overwinnen. De liefde wint in deze situatie. De moeder kan het niet tegenhouden. Later blijkt dat alle moeite die ze heeft gedaan om Olga van Erik al te “helpen” voor niks is geweest, want ze wil hem het liefst zien als ze in het ziekenhuis ligt. En ze gaat toch steeds bij hem langs. Maar daar komt ze pas later achter. Ik ergerde me vanaf dit moment toch wel al sterk aan de moeder. het is toch logisch dat Erik Olga wil spreken? Hij weet niet wat ze heeft en wil dat graag weten. Puur interesse en hij vindt haar op dat moment al heel leuk. Op dat moment vraag je je echt af waarom die moeder zo moeilijk doet.
De tweede situatie is het diner waarover ik in 2.c) al heb verteld. Ze pusht Olga om Erik ook uit te nodigen voor het etentje met “de belangrijke zakenrelatie” en dat doet ze alleen maar omdat ze weet dat Olga wel interesse heeft in de zakenrelatie, maar nog een extra duwtje in de rug nodig heeft. Ze zet de twee tegenover elkaar en Erik een eind verderop aan tafel. Het is gewoon zielig om te lezen dat Erik Olga al flirtend moet gade slaan. En dat hij daar machteloos zit. Hij wordt er letterlijk ziek van. De moeder doorziet hem beter dan hij denkt. Ze weet van te voren al hoe en wat hij zal reageren. Als je er op gaat letten, hebben die twee (de moeder en Erik) best veel gemeen. Ze willen allebei Olga heel graag bij zich hebben, willen allebei het beste voor haar en doorzien elkaar heel goed. Het verschil is dat de moeder er misbruik van maakt en het gebruikt om haar dochter tegen hem op te zetten.
e) Zou ik anders hebben gereageerd in die situaties van b) en d)?
Ja zeker! Ik denk dat ik als Erik zijnde naar Olga zou zijn toegelopen onder het diner, haar apart had genomen en haar had geconfronteerd met mijn visie op de situatie. Ik zou haar zeggen dat ze openlijk zit te flirten en dat ik dat toch wel vervelend vind. En dan kijken hoe ze zou reageren. En dat ik haar best vertrouw, maar dat dit toch wel ver gaat.
Maar ik zou wel al eerder zijn begonnen met zeggen wat ik van haar moeder vond. Voorspellen wat ik dacht dat de moeder zou doen in bepaalde situaties en dan haar het zelf laten ontdekken en laten inzien dat het inderdaad zo is. Dan was het misschien niet stuk gelopen of al veel eerder.
In de andere situatie zou ik als de moeder ook hetzelfde gedaan hebben. Hier zag ze eindelijk in dat het geen zin meer had om het verzoek van haar dochter te blijven weigeren om Erik te zien. Ze wist dat het niet goed af zou lopen met Olga en dat ze het toch heel fijn zou vinden dan de laatste weken/maanden met hem door te brengen. Op een gegeven moment kun je, al ben je nog zo’n heks als die moeder, het niet meer aanzien dat je kind er zo aan onderdoor gaat. Erik heeft er goed aan gedaan om te gaan en voor haar te zorgen. Zo heeft hij goed afscheid van haar kunnen nemen en kunnen zien dat Olga op zich best bij hem had willen blijven. Dat ze hun tijd samen heel erg op prijs heeft gesteld. En dat geeft hem toch nog voldoening.
Leerervaring, in hoeverre heeft dit boek mijn kijk op mezelf, anderen of de maatschappij bevestigd, verrijkt of veranderd?
Toen ik het boek las, werd ik er voor mezelf toch weer even mee geconfronteerd dat er wel degelijk mensen nog steeds sterven aan kanker. Hier denkt je niet veel aan normaal gesproken. Op de televisie wordt volop gevraagd om geld voor onderzoek voor middelen tegen kanker. Ook in het ziekenhuis waar mijn zusje heeft gelegen, lagen veel kinderen met kanker. Het is zoiets onnatuurlijks om te zien. Zo afschuwelijk. Als je ziet hoe mensen er aan onderdoor gaan en hoe de familie meeleeft en eronder lijdt. Dan vind ik dat er te weinig aandacht aan wordt besteed. Het percentage kan makkelijk worden teruggedrongen, het is niet nodig dat er zoveel mensen aan sterven. En dat maakt wel iets bij me los. Ook het feit dat je zo lang met een tumor kan rondlopen zonder dat je er zelf echt iets van merkt. Ik denk dat Olga wel wist dat ze kanker had, maar waar en hoe erg het was, dat wist ze niet.
Een vriendin van mijn moeder ging voor iets heel anders naar het ziekenhuis en kwam er daar achter dat ze een ernstige vorm van kanker had en overal uitzaaiingen. Een aantal maanden later was ze dood. Ik denk dat op het moment dat je ermee geconfronteerd wordt dat je kanker hebt, gaat er iets in je kapot. Je weet het dan, het is bevestigd en in een ernstig geval heb je het overal. Je weet dan dat je dood kan gaan en dan gaat het negen van de tien keer slechter met de mensen. Er worden allerlei middelen ingeroepen om het leven te verlengen, maar niet altijd worden ze daar ook beter van. Vaak ga je je er alleen maar slechter van voelen.
Ik vind het knap van Olga dat ze er nog zo “kalm” onder blijft. Ik heb natuurlijk geen idee hoe ik zou reageren, maar ik denk dat ik heel erg in paniek zou zijn. Ik denk ook dat ze wacht tot Erik het een beetje heeft geaccepteerd, voordat ze gaat. Ze laat hem “wennen” voor zover dat gaat. Dat vind ik erg mooi. Dat zie je wel vaker. Ik heb na dit boek nog meer respect voor de mensen die kanker hebben en er zo hard tegen vechten.
Mening, is de schrijver erin geslaagd me te boeien?
Ja! Zeker, echt heel goed zelfs. Ik ben laatst ook naar de musical geweest van dit boek. Ik ben echt zeer onder de indruk van zijn manier van schrijven en hoe hij mij zo in het verhaal kon trekken, zodat het net leek alsof ik er zelf was en mede voelde wat Erik voelde, maar soms was ik ook weer Olga. Hij laat je wel vrij in hoe je denkt over de gebeurtenissen en situaties die hij beschrijft. Ik heb niet het idee dat hij je heel erg probeert te bewerken. Wel een beetje natuurlijk, het wordt je vanaf het begin al ingeprent dat de moeder slecht is. Maar hij heeft wel goede argumenten dat te vinden. Hij hield me echt geboeid vanaf de eerste bladzijde.
Ik vond dat hij soms wel erg diep inging op details van de seksuele ervaringen van Erik. Maar dat was niet storend. Het was een deel van het verhaal, het was een deel van Erik. Voor de rest heb ik er ook echt geen kritiek op. Het was werkelijk een prachtig boek, ik heb moeten lachen om de manier dat alles was beschreven, ik was samen met Erik boos op de moeder en voelde zijn verdriet om Olga.
Het is een heel levendig beschreven verhaal. Heel realistisch. Helaas is kanker een veel voorkomende zaak in de maatschappij van tegenwoordig, ik vind dat er in dit boek een goed licht op wordt geworpen. Zoals je het zelf misschien niet zou zien op het eerste gezicht, maar wel een duidelijk logica in zit. De angst van Olga is duidelijk te voelen en die voel je mee. Als je kijkt naar de percentages, ben je zelf ook bang dat je het krijgt of al hebt. Alleen ben je er niet mee bezig. Maar Olga heeft een familie waarbij veel kanker voorkomt, dus dan is het logisch dat haar angst heel groot is.
Al met al raad ik het iedereen aan het boek te lezen, als je een keer een goed, maar toch grappig emotioneel boek wil lezen.