[b]Opdracht 1[/b]
Hokwerda’s kind
Oek de Jong
Tweede druk, october 2002
Augustus, Amsterdam
444 pagina’s
Het verhaal gaat over Lin, ofwel Hokwerda’s kind. Lin wordt opgevoed in Friesland. Ze is haar vaders kindje, met haar moeder en zus heeft ze niet veel. Als haar moeder met Lin en haar zus naar Amsterdam vertrekt kan ze nog geen relatie met haar moeder opbouwen. Ze verlangt naar haar vader zoals hij vroeger was, maar als zij hem opzoekt na vele jaren is dat een grote teleurstelling voor haar. Het enige dat hij wil laten zien is dat hij het goed voor elkaar heeft met zijn autogarage en zijn nieuwe vrouw.
Lin heeft lange tijd op een hoog niveau getafeltennist. Maar op haar twintigste breekt ze met de topsport en haar trainer. Ze is zelfverzekerd een mooie toekomst op te bouwen maar weet niet wat haar te wachten staat.
Lin krijgt achtereenvolgens drie relaties, die erg beïnvloed worden door de jeugd die ze heeft gehad. Haar eerste vriendje, waarvoor ze de topsport vaarwel zegt, Marcus was een drugsverslaafde. Ze gaat met hem naar Spanje om hem te laten afkicken maar eenmaal terug in Amsterdam gaat het snel weer bergafwaarts met Marcus. Ze verbreekt daarna al snel de relatie met Marcus.
Haar tweede relatie speelt een veel belangrijkere rol in het boek. Ze ontmoet de veel oudere Henri terwijl ze aan het werk was in een lederwinkel in de binnenstad van Amsterdam. Henri is een vrij potige man, met kromme benen en een brede borst maar dat is iets wat ze juist aantrekkelijk vindt. Bij Henri voelt Lin zich veilig. Henri was aanvankelijk lasser op een booreiland en moest steeds twee weken naar zee om te werken. Steeds als hij weg is, mist Lin hem verschrikkelijk. Ze denken allebei dat ze een goede relatie hebben. De eerste scheuren treden op als Henri, Lin laat verkrachten door een Afrikaan. Uiteindelijk verlaat Lin hem. Na enige tijd heeft Lin spijt dat ze weg is gegaan en kan ze het Henri wel vergeven. Niet veel later zijn ze weer terug bij elkaar. De verzoening is echter van korte duur; Lin verlaat hem opnieuw als ze ontdekt dat hij vreemdgaat.
Haar derde langdurige relatie is met Jelmer. Ze ontmoet hem op een feestje van haar zus Emma. Jelmer en Emma hebben jaren geleden een relatie gehad. Jelmer is goed voor Lin, maar dat beangstigd haar juist. Lin blijft verlangen naar Henri en ze krijgen weer een relatie. Na 9 maanden een verhouding te hebben gehad met Henri, biecht ze het op aan Jelmer. Jelmer is boos en teleurgesteld en verbreekt de relatie.
Na de breuk met Jelmer blijft Lin Henri zien en voelt zich meer met hem verbonden dan ooit. Ze wonen nu zelfs samen, terwijl Henri dat eerst niet wilde. Ze zijn een tijdje gelukkig, maar dan gaat Henri haar slaan en vervalt hij weer in zijn oude patroon van vreemdgaan. Als ze samen een weekendje naar de woonboot van een kennis van Henri gaan, gaat het weer volledig mis. Henri zou even boodschappen gaan doen, maar bleef veel langer weg dan nodig was. Lin kwam al snel tot de conclusie dat hij weer vreemd was gegaan. Ze is zo woedend en valt hem aan waarbij ze zijn ribben kneust. Na dit voorval besluit ze het kindje, dat ze van Henri verwacht, te laten verwijderen.
Als ze weer thuis zijn en Henri ’s nachts dronken thuis komt en voor de zoveelste keer is vreemdgegaan ontstaat er een verschrikkelijke ruzie waarin Lin een mes had gegrepen en het tussen Henri’s ribben gestoken.
Als Jelmer in een blad leest wat er tussen Henri en Lin gebeurd is besluit hij haar, ondanks al zijn woede en verdriet, op te zoeken in de gevangenis.
[b]Opdracht 2[/b]
De twee belangrijkste personages in het boek zijn Henri Kist en Lin Hokwerda.
Henri Kist is 32 jaar als hij Lin ontmoet. Henri heeft een traumatische jeugd achter de rug waarin hij door zijn vader werd mishandeld. Zijn moeder komt op jonge leeftijd te overlijden. Op zijn zestiende vlucht hij het huis uit en gaat naar Frankrijk. Dan verandert hij zijn werkelijke naam van Henk naar Henri. Alleen zijn familie noemt hem nog zo.
Hij werkt als lasser op een booreiland op zee en nadat Lin hun relatie beëindigd heeft gaat hij werken als een soort ‘aannemer’ die panden in Amsterdam gaat verbouwen. Henri is iemand die weinig vertrouwen heeft in andere mensen. Hij heeft dan ook maar één echte vriend; Alex Wüstge. Een jeugdvriend van hem, die aan het einde van het boek komt te overlijden. Henri is bijna altijd wantrouwend, ook naar Lin toe, wat soms wel eens wat problemen in hun relatie veroorzaakt omdat hij haar ervan verdenkt dat ze niet oprecht is.
Henri is iemand die toch wel onzeker is, maar dat probeert te verbergen door zichzelf op te hemelen. Het is eigenlijk een ongelooflijke macho die mensen niet in hun waarde laat. Hij is vooral erg neerbuigend naar vrouwen toe.
Ook Lin heeft niet de gemakkelijkste jeugd gehad. Zij woonde met haar vader, moeder en zus in Birdaard, Friesland. Ze was echt het oogappeltje van haar vader maar had daarentegen nooit een goede band opgebouwd met haar moeder en zus. Haar moeder wilde geen kind meer, haar vader wel. Het blijkt dan ook dat Lin verwekt is om het huwelijk van haar ouders te redden. Uiteindelijk houdt het huwelijk geen stand en verhuist de moeder met haar twee dochters naar Amsterdam.
In Amsterdam bouwt Lin nog steeds geen goede band op met haar moeder en zus en die goede band zal ook nooit komen. “In een pijnlijk stilzwijgen liepen ze naast elkaar. De moeder was zojuist haar dochter voorbijgelopen zonder haar te herkennen.”(p 189) “Ongemakkelijk stonden de zusters tegenover elkaar. Ze hadden elkaar maanden niet gezien. Een paar weken geleden was Lin in het centrum van de stad door haar zus voorbijgelopen, zonder te worden opgemerkt en zonder zelf iets te roepen naar de vrouw die haar zuster was.” (p 308) Er blijft altijd afstand tussen haar moeder,zus en haar. Lin voelt zich door hen niet gewaardeerd en niet geliefd. Haar vader heeft ze na haar achtste jaar, na de verhuizing, niet meer gezien dus hij heeft haar ook nooit meer de geborgenheid kunnen geven waar ze zo naar zoekt. Lin gaat op zoek naar de genegenheid die voor haar zo belangrijk is “Bij de kassa, waar het nauw was, wrong Yvonne zich achter haar langs en legde haar handen op haar heupen, met haar borsten schampte ze langs haar rug. Dar waren aangename momenten. Er waren dagen waarop ze ernaar hunkerde, die gemakkelijke en vertrouwelijke aanraking van dat weelderige lichaam. Soms had ze het gevoel dat ze Yvonne wilde kussen, of dat Yvonne haar wilde kussen – altijd in het magazijn. Wijfie. Ze was het blijven zeggen. Hé wijfie, hoe is het nou allemaal? Lin moest erom lachen, ze werd er warm en vrolijk van, even degene die ze zou willen zijn.” (p 23)
Lin is nogal pessimistisch. Ze heeft ook regelmatig last van depressies. “ Het is alsof ik overal buiten sta, zei ze, van alles gescheiden ben, niets doet er meer toe, en ik ben niet in staat om mezelf uit die toestand te bevrijden. Vroeger kon ik het bevrijden, maar dat lukt me niet meer. Er werd lang gesproken over haar depressie, over haar moeder en haar zuster, over familie die ze niet had, over haar onzekerheid, over wekenlang vermageren en dan in een paar dagen alle kilo’s er weer aanvreten.” ( p 323) Lin is ook iemand die houdt van regelmaat en het lijkt, in mijn ogen, soms net alsof ze dwangmatige handelingen uitvoert. “Ze liet zich voorover vallen en vlak voordat ze met haar lichaam de traptreden raken zou, zette ze haar handen op de zevende trede en ving zichzelf op. Ze steunde op haar gebogen armen en bracht haar neus vlak boven de traploper om de vunzige geur op te snuiven, steeds opnieuw, tot ze hem niet meer rook. Daarna ging ze naar boven.” ( p 133)
Lin krijgt achtereenvolgens drie relaties die uiteindelijk allemaal stuk lopen. Eerst met Marcus, daarna met Henri en vervolgens Jelmer. De relatie met Henri speelt een belangrijke rol in het leven van Lin. Ook bij hem gaat ze op zoek naar geborgenheid. Ze hoefde niet zozeer de perfecte liefde te hebben, maar ze wilde dat haar leven klopte. “Volmaaktheid zei haar eigenlijk niets,het woord riep zelfs een zekere weerzin bij haar op. Waar het om ging was de compleetheid, dat alles er was wat je nodig had.”( p 248)
Lin is 24 als zij en Henri, 32 jaar, elkaar ontmoeten terwijl Lin aan het werk is. Lin is erg onder de indruk van Henri. “ Aan zijn uitstraling kon ze zich niet onttrekken: ze werd in hem gezogen,zoals ze in de geur van leer werd gezogen.” (p 29) Henri vraagt of ze op zaterdagavond met hem uit wil gaan. Ze kan niet weigeren en heeft achteraf spijt omdat hij iets heeft wat haar bang maakt en hij tevens veel te oud voor haar is.
Toch is het leeftijdsverschil eigenlijk geen probleem voor haar. Zij voelde zich juist dáárom fijn bij hem. “Terwijl ze op weg waren naar de viskramen en maar langzaam vorderden in het gedrang, voelde Lin zich haast gelukkig. Daar liep ze dan, aan de arm van een man, niet een jongen, een knul, een slungel, maar een man van tweeëndertig jaar.”(p 52) Uiteindelijk denk ik dat het leeftijdsverschil altijd een belangrijke rol is blijven spelen in hun relatie. Het klinkt misschien gek om het zo te zeggen, maar zij voelde zich veilig bij hem vanwege zijn soms vaderlijke houding.” Op weg naar de bar greep Henri haar stevig bij haar bovenarm om haar te leiden, haast vaderlijk. Het maakt haar week en ze wilde niets liever dan dat hij haar zo vasthield,haast pijnlijk stevig, zodat ze de toppen van zijn vingers in haar vlees voelde.”(p 37)
Ze heeft jaren geen liefde gekregen bij familie en is op zoek naar geborgenheid. “Met een enorme koppigheid wilde ze bij hem zijn,wilde ze van hem houden, wilde ze dat hij van haar hield.”(p 414)
Henri voelt zich juist fijn bij het jonge meisje. Haar bijna kinderlijke naïviteit en oprechtheid spreekt hem vooral aan. Hij wilde graag voor haar zorgen. “ ‘Wat had hij dan met haar?’ ‘Hij wilde voor haar zorgen, net als jij.’ “ (p 434)
Hun relatie krijgt hoe langer ze bij elkaar zijn steeds meer diepgang, iets wat in principe vanzelfsprekend is. In het begin is hun relatie nogal oppervlakkig en bijna alleen op seks gebaseerd, maar hoe langer ze bij elkaar zijn, hoe meer ze zich aan elkaar gaan hechten. De jaloezie die er dan bij komt kijken zal Henri uiteindelijk fataal worden. Lin wil zo graag dat er van haar gehouden wordt en dat ze wordt bemind. “Toch moest hij van haar zijn. Hij hoefde maar naar een ander te kijken en ze werd razend.”(p 414) Als Henri keer op keer vreemdgaat en daarmee haar vertrouwen beschaamt wordt haar afkeer ten opzichte van hem steeds groter. “Een ogenblik was ze opgelucht: dat hij er was, dat hij was teruggekomen. Maar de lont brandde en toen ze hem aankeek en op zijn gezicht het sarrende lachje zag, dat lachje waarmee hij haar altijd probeerde te vernederen, kwam de explosie.” ( p 416)
Ik heb niet het idee dat deze relatie veel waardevolle aspecten bezat want uiteindelijk zijn ze er allebei alleen maar slechter van geworden. Het is met Henri zelfs heel slecht afgelopen. Eigenlijk hebben ze een haatliefde verhouding, ze kunnen niet zonder, maar ook niet met elkaar.
Een van de meest waardevolle aspecten van hun relatie was dat ze bij elkaar redelijk tot rust konden komen en elkaar wel begrepen. Het zijn allebei personen met een moeilijk verleden. Allebei zijn ze erg gesloten over hun jeugd, maar toch is het iets wat hen verbind.
Wat ook een mooi aspect is, is dat Lin in Henri weer een stuk van haar vader terugvind, die zo belangrijk voor haar is geweest. Zij heeft hem al jaren niet meer gezien en heeft ook wel haatgevoelens ten opzichte van hem, maar toch blijft er de drang om hem weer te zien. Hij blijft een onderdeel van haar leven.
Voor mijn gevoel bezat de relatie veel meer slechte aspecten.
De vele ruzies zijn kenmerkend voor hun relatie, evenals het vele vreemdgaan en de vele seks.
Lin en Henri hebben allebei een nogal opvliegend karakter wat vaak voor confrontaties zorgt, die niet altijd even vreedzaam verlopen. “Weer was het die blik, die valse glans in zijn ogen, die haar deed ontploffen. Ze mepte hem in zijn gezicht. Opeens voelde ze gevaar. Ze deinsde terug, Henri richtte zich op. Het was een man, maar het leek een beest dat op haar afkwam. Hij smakte haar tegen de wand, omklemde haar keel met zijn hand, drukte haar hoofd tegen de wand en spuwde op haar lippen, tweemaal. Jankend zakte ze in elkaar.” ( p 420)
Henri’s opvliegende karakter komt voort uit zijn jeugd, waarin hij mishandeld werd door zijn vader.
“ Briesend stonden ze tegenover elkaar. Henri had de grootste moeite om zijn handen thuis te houden. Hij ontplofte wanneer iemand hem zo te na kwam.”(p 262)
Bij Lin komt het voort uit een drang om te overleven. “Ze is een overlever, dacht hij opeens. Als er iets is dat haar bepaalt, dan is dat het: overleven. Hoe sterk ze ook lijkt, vechtend met de jongens, lachend diep in haar buik, toch is het leven voor haar nooit iets anders geweest dan dat.” (p 365) Ook komt het voort uit haar jaloezie. Lin wil zo graag dat er iemand is die van haar houdt terwijl Henri haar keer op keer vernedert door haar te slaan en steeds weer naar een andere vrouw te gaan. “Ten slotte haar verhouding met deze nepper met zijn interessante kop, een oudere man die haar kennelijk geruststelde, voor haar een zo diepe behoefte dat ze er zijn klappen voor verdroeg.”
Een ander slecht aspect van hun relatie is het vreemdgaan. Enerzijds van Henri die Lin met andere vrouwen bedriegt en anderzijds Lin die Jelmer met Henri bedriegt. Beide zijn ze niet in staat om iemand trouw te blijven. Bij Henri komt dit omdat hij al eerder door een aantal vrouwen bedrogen is, dat voelt hij althans zo. Twee ex-vriendinnen hebben hem van de ene op de andere dag verlaten en dat zit hem nog steeds dwars. Hij ziet vrouwen als sluwe wezens en hij blijft ze altijd wantrouwen. Lin is op zoek naar liefde, naar de bevestiging die zij van haar familie niet gekregen heeft en wil daarvoor ver gaan. Ze weet dat ze het met Jelmer goed heeft, dat hij lief voor haar is en dat ze samen een mooie toekomst kunnen hebben. Maar toch kan ze zich niet losmaken van Henri, de man die haar zo aan haar vader herinnert. Jelmer was waarschijnlijk te goed voor haar. “Ook bij mij is ze dus om te overleven, dacht hij. Maar ze mist iets. Ik ben afstandelijk. Maar voelt ze dan niet hoe dichtbij ik ben, hoe ik voor haar zorg?”.(p 365)
De karakters van Lin en Henri dragen er ook aan bij dat de relatie eigenlijk gedoemd is te mislukken. Ze lijken veel op elkaar maar zijn tegelijkertijd ook zo verschillend. Allebei hebben ze een moeilijke jeugd gehad die bij hen allebei haar sporen heeft nagelaten. Allebei zijn ze nogal opvliegend en hebben ze last van stemmingswisselingen. Zoals ik al eerder heb gezegd heeft Lin ook wel eens last van depressies. Over Henri is dit niet zo uitgebreid besproken. Al hun karaktertrekken maken het dat ze steeds dieper verstrikt raken in een web van leugens, zodat het uiteindelijk wel tot een uitbarsting moet leiden. Hoewel ze tijden hebben gekend waarin ze gelukkig waren, is deze relatie eigenlijk altijd gedoemd geweest om te mislukken.
Zelf zou ik nooit een relatie als deze willen hebben. Ten eerste zou ik nooit een man als Henri willen hebben. Iemand die zo zelfingenomen is en zo kleinerend kan zijn tegenover vrouwen. Ook houd ik niet van mensen die onberekenbaar en niet te vertrouwen zijn. Je weet eigenlijk nooit wat je met Henri aan moet, wat voor reactie je kan verwachten. Het ene moment is hij zacht en lief terwijl hij het volgende moment weer een woede-uitbarsting kan hebben waarbij hij je bijna vermoord. Ik zou absoluut niet kunnen leven met zo’n persoon.
Ook het constante vreemdgaan van hem staat me tegen. Natuurlijk kan het één, hoogstens twee keer voorkomen, maar niet ieder weekend. Bij mij zou dan het vertrouwen weg zijn en heeft het geen zin om verder te gaan.
Maar het is niet alleen Henri die fouten maakt, Lin maakt er ook wel eens een potje van. Zij verwacht, zeker in het begin van de relatie, veel te veel van Henri. Hij kan haar niet geven wat zij van hem verwacht en dat bevalt haar niet.
Ik zou ook nooit kunnen leven in een relatie die zo gewelddadig is. Het geweld komt zeker van beide kanten, zowel Henri als Lin kan opeens uit zijn/haar vel springen en op de ander in slaan. Ieder stel zal wel eens een ruzie hebben waarin het hoog oploopt, maar zij gaan hier veel te ver.
Voor mij is het wel makkelijk om een oordeel te vellen over hun relatie omdat ik er helemaal buiten sta en er objectief naar kan kijken. Maar er komt natuurlijk veel meer bij kijken dan wat ik hierboven noemde. Ze houden nou eenmaal van elkaar en kunnen niet met, maar ook niet zonder elkaar. Ondanks alles blijven ze onlosmakelijk met elkaar verbonden en blijven ze aan elkaar denken. Ook hun moeilijke jeugd maakt dat de situatie ingewikkelder wordt. Beiden hebben vervelende herinneringen aan hun jeugd die hen blijven achtervolgen.
Als ik zelf een relatie zou hebben met iemand die zoveel problemen heeft, die ook met zichzelf in de knoop zit, zou ik hem proberen te helpen en alles doen wat binnen mijn macht ligt. Ik vind dat Jelmer ook goed heeft opengestaan voor de problemen van Lin en juist gehandeld heeft. Dat dit voor haar uiteindelijk niet genoeg geweest is, is jammer. Ik zou veel liever een relatie hebben als die van Lin en Jelmer; met iemand die betrouwbaar is, voor je klaarstaat als je hem nodig hebt en niet alleen wanneer het hem uitkomt. Iedere relatie heeft zijn plus en minpunten en ik vond dat Jelmer af en toe te soft was, terwijl het tussen Lin en Henri af en toe té erg kon knallen. Ik vind het erg moeilijk om te definiëren wat dan wel een perfecte relatie is. Ik denk niet dat je dat zo even snel kan samenvatten. Het is erg moeilijk, maar het is belangrijk dat je elkaar in zijn/haar waarde laat.
[b]Opdracht 3[/b]
Het slot wordt gezien vanuit de ogen van Jelmer. Hij zit in een café, wachtend op een broodje, koffie te drinken als zijn oog valt op een tijdschrift. Daarop ziet hij een foto van Lin met daarbij de tekst “Zij doodde haar minnaar”. Hij schrikt zich wezenloos en gaat meteen naar huis. Thuis denkt hij na over het artikel dat hij gelezen heeft.
Hij besluit bij Emma op bezoek te gaan om te kijken of zij hem meer kan vertellen. Ze praten een tijdje en komen tot de conclusie dat Lin geen andere keuze meer zag.
Jelmer besluit vervolgens om Lin op te zoeken in de gevangenis. Hij heeft een kort gesprek met haar waaruit hij wel wat wijzer wordt. Hij vertrouwde haar niet, maar had toch wel medelijden met haar. “Ze maakte een onbetrouwbare indruk. Hij begreep het wel. Ze was nog steeds op de vlucht. Maar ondanks zijn begrip had het hem toch steeds weer overweldigd: de ergernis over haar lichaamstaal, wantrouwen, zijn oude woede.” (p 439) Weer thuis betrekt Jelmer het deels op zichzelf. “Hij had haar laten gaan, sterker nog, hij had haar verstoten. Als er schuldigen waren, dan was hij er een van.” (p 442)
Op een dag besluit Jelmer naar het graf van Henri te gaan, want ondanks alles voelde hij altijd al een soort verbondenheid met Henri.
De slotzin luidt: “Om de een of andere reden was het vreemd niet naar Henri’s graf te gaan. Jelmer wist waar hij begraven lag, zoals hij geweten had waar hij woonde. Op een dag besloot hij te gaan, en hij ging, zonder bloemen, meer als verspieder dan bezoeker. Op de begraafplaats aan de Amstel wilde hij met het plattegrondje in zijn hand naar het graf lopen, het leek eenvoudig. Hij deed er drie kwartier over om het te vinden.”(p 444)
Jelmer voelde altijd al een zekere verbondenheid met Henri, terwijl hij hem ook haatte omdat hij Lin van hem af had genomen. Toch had hij wel respect voor Henri “ Hij vergeleek zichzelf met deze onbekende – die nog geen kilometer hiervandaan in zijn bed lag – en voelde zich de mindere. De man was ouder dan hij en meer ervaren,street-wise, hij had de wereld gezien en was gehard. De vroegtijdige tekening van zijn gezicht – dat was Siberië zeker – dwong respect af.”(p 364) Ik denk dat Jelmer uiteindelijk wel vrede heeft met de situatie, dat hij zich er wel bij neer kan leggen. Het bezoeken van het graf doet hij als een afsluiting. Hij heeft veel mooie momenten met Lin beleefd. Henri heeft toch steeds een rol gespeeld in zijn relatie met Lin.
Wat de schrijver duidelijk wil maken met de laatste zin “Het leek eenvoudig. Hij deed er drie kwartier over om het graf te vinden.” is voor mij nog niet helemaal duidelijk. Ik denk dat hij ermee wil laten zien dat het niet allemaal is zoals het lijkt. Dat dingen en vooral mensen anders kunnen zijn dan je verwacht. Dat er vaak nog veel meer achter verborgen zit dan dat je in eerste instantie verwacht.
Ik had dit slot wel, maar tegelijkertijd ook niet, verwacht. Het past wel bij het verhaal omdat ik vind dat Jelmer altijd de verstandigste is geweest en hij dus goed een conclusie zou kunnen vormen. Toch kwam het wel als een verrassing dat de situatie ineens weer werd bekeken vanuit de ogen van Jelmer. Ik had verwacht dat hij wat eerder uit het verhaal verdwenen zou zijn, nadat Lin en hij uit elkaar waren gegaan, en niet meer terug zou komen. Je kunt dus wel zeggen dat de schrijver je op een dwaalspoor heeft gezet. Eigenlijk is het allemaal wel vrij logisch omdat Jelmer de buitenstander is, degene die het objectief kan bekijken en kan relativeren. Zoals ik al eerder zei, vind ik hem de verstandigste en meest betrouwbare persoon uit het boek. Dit komt ook wel denk ik omdat hij een fijne jeugd heeft gehad, een geborgen jeugd, zonder al te veel problemen die sporen bij hem hebben nagelaten.
Aan de andere kant had ik verwacht dat je nog wel iets meer over Lin en haar situatie te weten zou komen, uiteindelijk draait het verhaal wel om haar. Ik had verwacht dat je precies zou horen wat haar beweegredenen waren, al zijn die natuurlijk wel te raden.
Ik vind het slot wel erg goed gekozen omdat het nog wat te raden overlaat aan de lezer. Tegelijkertijd past het ook wel bij de proloog. Deze laat ook veel aan de verbeelding over, omdat dit één van de weinige momenten is waarin de vader echt aanwezig is in het verhaal. Hij is wel steeds onbewust aanwezig, omdat hij met zijn gedrag veel sporen achter heeft gelaten bij Lin.
Misschien dat ik zelf voor een ander slot gekozen zou hebben, iets waarin de rol van de vader terugkwam. Die man heeft namelijk zo’n belangrijke rol in haar leven gespeeld terwijl er maar een klein stuk van het boek aan hem gewijd wordt. Ik had het mooi gevonden als er nog iets van zijn gedachtegang terugkwam, iets waardoor het nog duidelijker werd dat uiteindelijk alle gebeurtenissen in Lin’s leven in verband staan met wat er vroeger gebeurd is. Met hoe haar relatie met haar vader was.
Toch vind ik het een goed gekozen slot, dat je nieuwsgierig maakt en dat je tegelijkertijd het gevoel geeft dat het goed is zoals het nu is. Dat het afgesloten is. Voor Henri, die helaas heeft moeten sterven, voor Lin, die de komende jaren waarschijnlijk in de gevangenis door zal moeten brengen, en voor Jelmer, die zich eindelijk neer heeft kunnen leggen bij de situatie.
Het slot, en dan doel ik niet alleen op de laatste passage, maar op de laatste gebeurtenissen, past wel echt bij het leven van Lin. Het tragische, wat eigenlijk wel kenmerkend is voor Lins leven. Telkens als ze gelukkig is, of als ze kan ruiken aan het geluk gebeurt er steeds weer iets wat dat geluk verstoort. Ik heb niet het idee dat ze ooit echt gelukkig is geweest, ze heeft altijd moeilijke tijden gekend en ik vind het dan ook echt heel triest dat het zover heeft moeten komen, dat ze Henri vermoord.
Ik ben er nog niet helemaal uit wat ik van het einde moet vinden. Of ik het goed vind dat ze Henri heeft vermoord. Natuurlijk is een moord nooit goed, en dat probeer ik hier ook niet goed te praten. Maar naar mijn idee had ze geen andere keus. Henri heeft haar in de jaren dat ze bij elkaar waren zo vaak vernederd, eigenlijk heeft hij haar tot deze daad gedreven.
Zoals ik al zei, past het wel bij Lin, deze daad. Het is jammer dat het zo heeft moeten eindigen en dat Lin niet het geluk heeft gevonden waar ze naar op zoek was…