Ovidius
Minnekunst (boek 1)
[Ars amatoria]
Rens Jaspers, V5d
KCV
19-6-2005
Leesverslag
Samenvatting
In Ars Amatoria worden tips gegeven over de liefde. Het boek begint met een inleiding waarin staat dat de schrijver, Ovidius, zeer geleerd is in de liefde. De liefde is een kunst waarin je vaardigheid moet hebben en hij vergelijkt zich met anderen die in een andere kunst zeer vaardig zijn. Hij noemt grote namen, zoals Tiphys en Automedon, en beweert in de liefde net zo groot te zijn. Hij vertelt ook hoe hij steeds wordt getroffen door Amor, de kleine liefdesgod, en wat er met hem gebeurt als hij weer geraakt is. Ten slotte leidt hij in wat hij in de rest van he boek gaat vertellen over de liefde. Het boek is voor mannen die op zoek zijn naar een vrouw. Overigens waarschuwt hij dat het niet zijn bedoeling is aan te zetten tot overspel.
In de eerste hoofdstukken wordt verteld waar je vrouwen kunt vinden. Er zijn zo veel plaatsen waar je iemand kunt ontmoeten. Alle plaatsen worden uitgebreid toegelicht. Ook wordt bij elke plaats een tip gegeven hoe je met de dame in contact kunt komen. Er zijn tal van maniertjes om haar aandacht te trekken!
Na het eerste intermezzo, dat gaat over overwinningen, spreekt Ovidius meer over de voorvallen waarin je met een vrouw in contact komt. Verhalen uit het verleden over gebeurtenissen in de liefde en ideale situaties om een vrouw te lokken worden hier beschreven. Ook wordt in deze hoofdstukken aandacht besteed aan de lusten van de vrouw en waar deze lusten toe in staat zijn. Ook dit onderwerpje ondersteunt Ovidius weer met een verhaal uit het verleden.
Verder in het eerste boek komen vele tips aan bod die je helpen om een vrouw te versieren. Ook worden er vele waarschuwingen gegeven. Zo raadt Ovidius aan om eerst de dienstmeid van je geliefde te leren kennen om zo meer over haar bazin te weten te komen, maar hij waarschuwt je ook dat je je vooral niet aan de dienstmeid moet vergrijpen. Meer vrouwelijke slechtheden komen aan bod in dit gedeelte van het boek.
Tot aan het eind van het boek worden tips, waarschuwingen en situaties gegeven met af en toe een verhaal ertussendoor.
Mening
Het eerste dat mij opviel was het taalgebruik. Alles is heel dichterlijk, en dat is ook de bedoeling van Ovidius geweest. Opvallend vind ik dan, dat dit boek eigenlijk een handleiding is: je zou tegenwoordig geen handleiding in dichtvorm verwachten. In de Nederlandse vertaling is ook aan het feit dat er veel rijm voorkomt te merken dat de oorspronkelijke Latijnse tekst dichterlijk was.
Het is ook duidelijk dat Ovidius graag wil laten weten dat hij heel geleerd is: hij refereert vaak naar gebeurtenissen uit het verleden. Sommige dingen zul je alleen begrijpen als je genoeg kennis hebt van bepaalde zaken. Hij gebruikt tal van namen uit de Griekse Mythologie en hij vertelt veel oude verhalen, vaak ter ondersteuning van wat hij in een eerder hoofdstuk gezegd heeft of ter inleiding van wat hij nog gaat zeggen.
Enige structuur in zijn verhaal is er wel. Hij begint vanzelfsprekend te spreken over de plaatsen waar je vrouwen kunt ontmoeten. Later pas wijdt hij uit over de vraag hoe je dan wel indruk op haar kunt maken. Het is niet moeilijk te volgen en dankzij deze structuur maakt het boek erg de inleiding een handleiding te zijn waarin stap voor stap beschreven staat wat je moet doen.
Wat ik mij tenslotte afvroeg tijdens het lezen, is hoe Romeinen dit gelezen moeten hebben. Zouden Ovidius’ tips werkelijk in praktijk zijn gebracht, of waren zijn verhalen meer een vorm van vermaak? Alles is immers in dichtvorm geschreven, en hoewel Ovidius waarschuwt dat hij niet tot overspel wil aanzetten, wijst veel in zijn boek erop dat er soms vrouwen versierd worden die mogelijk bezet zijn. Alles lijkt ook nogal in tegenspraak met wat ik eerder geleerd heb over liefdesrelaties en huwelijken in het Romeinse Rijk: werden vrouwen niet uitgehuwd en moesten ze niet hun hele leven in huis blijven? Was het voor vrouwen niet streng verboden om er zomaar met een of andere vent vandoor te gaan? Ik dacht dat “versieren” niet veel voorkwam. Mannen mochten op seksueel gebied wel doen wat ze wilden, maar ik heb altijd begrepen dat zij daarvoor naar een prostitué gingen. Ovidius wekt de indruk dat je rijke vrouwen moet versieren. Vreemd.
Het was interessant om te lezen hoe iemand 2000 jaar geleden tegen de liefde aankeek. Het is leuk om de verschillen, maar vooral ook de overeenkomsten te zien.